ORTODONTİ
Ortodonti dişlerin ve çenelerin konumlanması ile ilgilenen bilim dalıdır.
Erişkin Ortodonti
Sağlıklı ve düzgün dişlere sahip olmak güzel bir gülüşün ilk adımıdır.Çocukluk çağlarında ortodonti tedavisi yaptırılmamış bireylerde ileriki yaşlarda da bu tedavi günümüz teknolojiler ile mümkün hale getirilmiştir. Erişkin ortodonti vakalarında sadece diş çapraşıklıklar düzeltilmez,aynı zamanda protez yapım aşamasında planlamaya uygun boşlukların yaratılmasında veya boşlukların kapatılmasında yine ortodonti tedavisi kullanılmaktadır. Günümüzde porselen ,kompozit braketler gibi daha estetik braketler şeffaf braketler kullanılmaktadır.Bunun yanında invisaligin, orthoclear, lingual ortodonti sistemleri de erişkin hastalarda kullanıldığı yöntemlerdendir.
Çocuklarda Ortodonti
Süt dişlenme döneminde çürükler ve erken diş kayıpları sonucu çenede bozukluklar ve kayıpları çapraşıklıkları meydana gelebilir.Çocuklar için ilk ortodonti muayene 6-7 yaşlarında yapılmalıdır.Parmak emme,dil emme, ağızdan soluma gibi kötü alışkanlıklar ağız içinde kapanış bozukluklarına neden olabilir.Genel olarak hareketli aygıtlar veya sabit braketler ile tedavi yönlendirilir. Hareketli aygıtlar genellikle birkaç dişi içeren basit aygıtlardır.Dişlere itim veren yaylar,çeneyi genişletmeye yarayan vida içeren aygıtlardır.
Yine günümüzde 6-12 yaş arası uygulanan trainer system adı verilen çocukların rahatca takıp çıkartabilecegi aygıtlarla uygulanan sistemler bulunmaktadır.Dil emme,parmak emme,kas yapılarına baglı kapanış bozukluklarında bu sistem başarıyla uygulanmaktadır.e vida içeren aygıtlardır. Bu sistem 6-8 8-12 yaşlara ayrı aygıtlar uygulanmaktadır.
Hangi Yaş
İlk ortodonti muayene 6-8 arasında yapılmalıdır.Bu yaşlardan kısa ve basit tedaviler ile ilerde gelebilecek bir çok ortodonti sorunun önüne geçebilecektir.Erişkin yaşlar artık ortodonti tedaviye engel değildir. Ortodonti problemlere iskeletsel anomaliler eşlik ediyorsa ortognatik cerrahi ile sorunlara çare aranır.
Tedavi Sonrası
Tedavi sonrasında ideal dizimine kavuşmuş dişlerde çiğneme kuvvetleri, kas hareketleri, dil baskısı, ısırma alışkanlıkları gibi etkenlerle nüks denilen geri dönüşler görülebilir.Bunun engellenmesi için özellikle alt dişlere dişlerin arka tarafından uygulanan ince bir tel geçirilir yada hareketli şeffaf aygıtlarla ortodontistin tavsiyelerine uygun kullanım ile bu geri dönüşler engellenir.
Ortodontide Kullanılan Aygıtlar
Sabit ve hareketli aygıtlar kullanılabilir.
Sabit Aygıtlar
Diş yüzeylerine uygulanan braketlerdir.Metal,kompozit yada porselen olabilir.Estetik kaygısı olanlar şeffaf braket ve ark tellerini kullanırlar.Tedavisi süresince sert gıdalar tüketilmemeli asitli içecekler tüketilmemelidir.
Hareketli Aygıtlar
Plastik bir plak ve dişlere tutunmayı sağlayan tel tırnaklardan oluşan aktif güve uygulanan parçalardan oluşan bu aygıtlar yemek yerken kullanılmaz ancak bunun haricinde mümkün oldukça temiz bir şekilde ağızda tutulmalıdır.
Şeffaf Plaklar
Dijital ölçüleriniz alınarak bilgisayar ortamına aktarılan ağzınızın durumuna özel basılan şeffaf plaklarla yapılan tedavidir. Oldukça estetik ve kullanımı kolaydır.
Neden Ortodonti Tedavisi Uygulanmalıdır
İyi bir kapanış ısırma ve çiğneme fonksiyonunun yerine getirilmesi güzel ve estetik bir gülüş ancak düzgün sıralanmış dişlerle mümkün olmaktadır.Kişinin sosyal yaşamını çok yakından ilgilendiren bir kazanımdır güzel bir gülüş.Bunun yanı sıra çapraşık dişler daha çok yiyecek artıklarının birikmesine neden olur;bu da bölgede çok daha sık dişeti rahatsızlığı ve ileri ki dönemlerde kemik deformasyonlarına neden olur.Çapraşık dişler nedeniyle dişlerde dengesiz kapanışa bağlı erken aşınmalar meydana gelir.Yine kapanış bozukluğu olan bireylerde çok daha erken çene eklemi ağrıları meydana gelebilir. Tedavi genelde 12-24 ay sürdüğü ve pahalı bir seçenek olarak algılandığı için bazen reddedilebiliyor ancak uzun dönemin faydaları düşünüldüğünde çok faydalı ve ucuz bir tedavi yoludur.
Lingual Ortodonti
Estetik kaygı nedeniyle metal braket takmak istemeyen kişilere uygulanan bir yöntemdir. Dişlerin iç yüzlerine yani dile bakan yüzeye uygulanır braketler kullanılır. Bazı kısıtlamalar ve dezavantajları vardır.
LAMİNE PORSELEN ( LAMINATE )
Son yıllarda akrilik laminate kaplamaların dirençlerinin düşük olması , yumuşak doku uyumsuzlukları gibi bir çok sebepten lamine porselen uygulanmaya başlanmıştır.
Lamine porselen ,renk stabilitesinin yüksek olması ,yüzeyinde artık biriktirmememsi ve estetik görüntüsünün çok iyi olması, klinik uygulama süresinin kısa olması ,aşınmaya karşı dirençli olmasından ötürü tercih edilmektedir.
Lamina porselenler ,dişlerin sadece ön yüzeylerinde uygulanır minimal doku kaybı vardır dişler üzerinde en düşük seviyede hazırlık yapıldığından doğal doku maximum düzeyde korunur. Uygulama alanları:
- Mevcut ön dişlerin form bozukluğu
- Ön bölge diş renklenmeleri
- Ön bölgeler arası mesafeler varsa bu mesafelerın kapatılması
- Ön bölge çapraşıklıkların duzeltılmesı
Günümüzde Lamina porselenin tüm bu uygulama alanları çok çeşitli teknikler kullanılarak kişinin kendisini mutlu hissedeceği şekilde diş hekimleri tarafında gerçekleştirilmektedir. Lamina porselen yapımının bir çok yöntemler uygulanarak yapılabilinmektedir. Günümüzde CAD – CAM sistemi kullanılark çok hızlı bir şekilde lamina kaplamaları yapılır.
ZİRCONİUM (ZİRKON Altyapılı Porselenler)
Estetik ve profetik tedavilerde son yıllarda geliştirilen zirkonyum(zirconium) doku alerjik reaksiyonlara sebep vermeyen oldukça estetik ve ışık geçirgenliği çok iyi olan bir materyaldir.Başlangıçta sadece 3 üyeli köprüler yapılırken günümüzde daha geniş köprüler yapılabilmektedir. Bilgisayar desteginde yapıldıgı için hata payı minimumdur.
Metal Alt Yapısız Porselenler(Empress)
Metal alt yapı içermeyen bu porselen sistemlerinde belli bir basınç altında üretilen porselenler dişlere uygulanır. Işık geçirgenligi estetigi üst düzeyde uygulamalıdır.Tam bir renk uyumu saglanabilmektedir.
Çapraşıklıkların – Diş Arası Açıklıkların Düzeltilmesi (Diastemalar)
Öncelikle akla gelmesi gereken tedavi ortodonti olmalıdır. Ancak minör çapraşıklarda hastanın uzun bir ortodonti tedavisini laminate porselen uygulamaları ile bölgedeki çapraşıklar giderilebilir.
Sarkık Dişeti Düzenlenmesi(Gummy Smile)
Sarkık dişeti saglıklı olsada estetik açıdan bazı durumlarda kabul edilemez ölçülerde olmaktadır. Estetik açıdan degerlendirildiginde bazen basit bir gingivektomi ile (dişetlerinin belli ölçülerde kesilmesi) sorun çözülürken bazı vakalarda kemik kaldırılması gerekebilir.
ZİRKONYUMUN AVANTAJLARI NELERDİR ?
- Yüksek dayanıklılığı sayesinde her bölgede kron veya köprü olarak kullanılabilir.
- Zirkon kuronlar kororzyona uğramadıkları için dişetinde herhengi bir enfeksiyona sebep olmazlar
- Termal iletim katsayısı düşüktür, sıcak soğuk duyarlılılğı olmaz
- Ekstra parlatma işlemi yapılabilir.
- Estetik görünüm sağlar
Işık geçirme özelliği nedeniyle en az diğer tüm seramik resterasyonlar kadar estetik ve doğal görünüme sahiptir. Bu sebeple günümüzde Zirkonların kullanımı artmış ve estetik diş hekimliğinde de ilk tercik edilen uygulamalar arasındadır.